စာ​ပေမှတ်တိုင်များ​ကို ဖြတ်သန်း​ခြင်း​

ပုပ္ပါး​တောင်သည် ​ရွှေ​တောင်တည့်​လေ

မြန်မာတို့​သည် ပုပ္ပါး​တောင်၏ အလှကို ပုဂံ​ခေတ်ကတည်း​က အမှတ်ထင်ထင် ရှုမြင်ခဲ့​ကြသည်။ စကား​ဝါပန်း​တို့​ဖြင့်​ ဝင်း​ဝါ ​နေ​သော ပုပ္ပါး​တောင်ကို ​ရွှေ​တောင်ကြီး​အဖြစ် အ​လေး​အမြတ် တင်စား​ခဲ့​ကြသည်။ ပုဂံ​ခေတ်စာဆိုတစ်ဦး​က ' ​တောင်ပုပ္ပါး​ခြင်း​ ' ဟု ​ခေါ်​သော ကဗျာတွင်
ပုပ္ပါး​တောင်သည် ၊​ ​ရွှေ​တောင်တည့်​လေ ၊​
​ရွှေ​တောင်ပတ်လုံး​ ၊​ စကား​ပင်နှင့်​ဖုံး​
​တောင်လုံး​ရနံ့​ ကြိုင်​လေစွ ဟူ၍ ပုပ္ပါး​တောင်၏ အလှကို သရုပ်​ဖော် ခဲ့​ဖူး​သည်။

' ပုပ္ပါး​ ' ဟူ​သော အမည်ကပင်လျှင် ပန်း​အမျိုး​မျိုး​ဖြင့်​ ​ဝေဆာတင့်​တယ်​နေ​သော ​တောင်​တော်ပုပ္ပါး​၏ အသွင်ကို ​ဖော်ညွှန်း​ ​နေသည်။ ပန်း​ကို ပါဠိဘာသာဖြင့်​ ' ပုပ္ဖ ' ဟု​ခေါ်သည်။ ပန်း​အမျိုး​မျိုး​ဖြင့်​ ပြည့်​စုံသည့်​အတွက် ပုပ္ဖ​တောင် ဟု​ခေါ်ရာမှ ပုပ္ပါး​တောင်ဟု ဖြစ်လာသည်ဟူ၍ အဆိုရှိသည်။ အထူး​သဖြင့်​ ပုပ္ပါး​တောင်နှင့်​ စကား​ပန်း​ကလည်း​ ဆက်စပ်မှုရှိ​နေသည်။ ပုဂံအ​နော်ရထာမင်း​ လက်ထက်တွင် သူရဲ​ကောင်း​ ဗျတ္တသည် ဘုရင်မင်း​မြတ်အား​ ဆက်သရန်အတွက် ပုပ္ပါး​တောင်မှ စကား​ပန်း​များ​ကို တစ်​နေ့​လျှင် ဆယ်​ခေါက်ကျ သွား​ရောက်ခူး​ဆွတ်နိုင်စွမ်း​ ရှိသည်ဟုဆိုသည်။ ပုဂံနှင့်​ ပုပ္ပါး​ကို အ​ခေါက်​ခေါက် ကူး​သန်း​ရ​သော ပန်း​တော်ဆက် ​မောင်ဗျတ္တ နှင့်​ ပုပ္ပါး​သူ မယ်ဝဏ္ဏတို့​ ဖူး​စာဆုံမိကြပြီး​ ​ရွှေဖျဉ်း​ညီ​နောင်ကို ဖွား​မြင်သည့်​ ဇာတ်လမ်း​ကလည်း​ ပုပ္ပါး​တောင်ကို ပို၍ စိတ်ဝင်စား​ဖွယ်​ကောင်း​အောင် ဖန်တီး​နေသကဲ့​သို့​ ရှိသည်။
​ရှေး​ကပုပ္ပါး​တောင်ကို နတ်​တောင်ဟု ​ခေါ်ကြသည်။ မဟာဂီရိနတ်​မောင်နှမ အစရှိ​သော နတ်တို့​စံ​ပျော်ရာဖြစ်၍ နတ်ကွန်း​ များ​ အထင်အရှား​ရှိသည်။ မဟာဂီရိနတ်​မောင်နှမတို့​ စံ​ပျော်ရာ ပုပ္ပါး​တောင်​တော်သာတွင် ​ရွှေ​ရောင်ဝင်း​ဝါ​နေ​သော စကား​ပန်း​များ​ ​မွှေး​ပျံ့​ကြိုင်လှိုင်​နေပုံ၊​ မပန်နိုင်​လောက်​အောင် ​ပေါများ​နေပုံတို့​ကို ' ​တောင်ပုပ္ပါး​ခြင်း​ ' ကဗျာ၌

ပုပ္ပါး​တောင်တွင် ၊​ နတ်ရှင်နှစ်ပါး​ ၊​ ရွှင်စံစား​သည် ။
ဘုံခြား​ဗိမာန် မြိုင်စွ​လေ ၊​ လှိုင်စွ​လေ ၊​ လှိုင်စွ​လေ ။
လှိုင်စွစကား​ ၊​ ​တောင်ပုပ္ပါး​မှာ ၊​
စကား​ပျံ့​ကြိုင် မပန်နိုင် ၊​ လှိုင်စွ​လေ ဟူ၍ ​ရေး​ဖွဲ့​ထား​သည်။

မဟာဂီရိနတ်မင်း​ကို တိုင်တည်​လျှောက်ထား​ဟန် ​ရေး​ဖွဲ့​သော ပုပ္ပါး​နတ်​တောင်ဘွဲ့​ လင်္ကာတွင်လည်း​

ပုပ္ပါး​နတ်​တောင်၊​ အ​ခေါင်မြင့်​မား​
စုံ​တောပြား​၌၊​ နံ့​ရှား​ကြိုင်လွင့်​
ခါတန်ပွင့်​သည်၊​ ​ရွှေနှင့်​ယိုး​မှား​
ပန်း​စကား​ ......

ဟူ၍ ​ရွှေ​ရောင်စကား​ပန်း​များ​ ထိန်ထိန်ဝင်း​နေ​သော ပုပ္ပါး​နတ်​တောင်၏ အသွင်ကိုပင် သရုပ်​ဖော်ထား​သည်။
မြင်း​ခြံခရိုင်ရှိ ပုပ္ပါး​တောင်သည် ပုဂံမြို့​၏ အ​ရှေ့​တောင်ဘက်ယွန်း​ယွန်း​ ၂၅ မိုင်၊​ မိုင် ၃၀ ခန့်​အကွာတွင် မား​မား​မတ်မတ် တည်ရှိ​နေသည်။ ​ရှေး​နှစ်​ပေါင်း​များ​စွာက မီး​တောင်ဖြစ်ခဲ့​ဖူး​သည့်​အတွက် ​တောင်ထိပ်ပိုင်း​တွင် ချိုင့်​ခွက်လျက်ရှိရာ ထိုအသွင်က ပင်လျှင် ပုပ္ပါး​တောင်ကို တစ်မျိုး​တစ်ဖုံ ထူး​ခြား​စေသည်။ ပုပ္ပါး​တောင်ကို အရပ်​လေး​မျက်နှာမှကြည့်​လျှင် ပုံသဏ္ဌာန်​လေး​မျိုး​ မြင်ရ ​ကြောင်း​ အဆိုရှိသည်။
ပုပ္ပါး​တောင်နှင့်​ ယှဉ်တွဲ၍ အများ​သိကြ​သော ​တောင်မှာ ​တောင်ကလပ်ဖြစ်သည်။ ​တောင်မကြီး​ အ​နောက်​တောင်စွယ်တွင် ​ကျောက်ကလပ်ကြီး​သဖွယ် တည်ရှိ​နေ​သော ​တောင်တစ်​တောင်ဖြစ်သည်။ ပုပ္ပါး​တောင်ကလပ်ဟု ​ခေါ်ကြသည်။
မိဖုရား​အား​ ဆက်သရန် ပန်း​ခူး​ရာ​တောင်ဖြစ်၍ ပန်း​ပေး​တောင် ဟူ၍လည်း​ကောင်း​၊​ မယ်ဝဏ္ဏ ​နေထိုင်ရာဖြစ်၍ ဝဏ္ဏယက္ခ​တောင် ဟူ၍လည်း​ကောင်း​၊​ နဂါး​ရစ်​နေသကဲ့​သို့​ ရှိသဖြင့်​ နဂါး​ရစ်​တောင်ဟူ၍လည်း​ကောင်း​ အမည်အမျိုး​မျိုး​ တွင်သည်။ ​တောင်ထိပ်တွင် ကြည်ညိုဖွယ် ​စေတီပုထိုး​များ​ဖြင့်​ တင့်​တယ်လျက်ရှိ​သော ​တောင်ကလပ်သည် ပုပ္ပါး​တောင်မကြီး​၏ အလှကို အား​ဖြည့်​ ​ပေး​နေသကဲ့​သို့​ ရှိသည်။
​တောင်​တော်ပုပ္ပါး​၏ ထင်ရှား​သော လက္ခဏာတစ်ရပ်မှာ ​ရေထွက်စမ်း​ပေါင်း​ ၂၀၀ နီး​ပါး​ရှိ​နေခြင်း​ပင် ဖြစ်သည်။ ​ရေအမြဲ စီး​ကျယိုထွက်​နေ​သော ထာဝရစမ်း​၊​ မိုး​ရွာ​သောအခါ စီး​ကျ​သော ဇင်္ဂမစမ်း​၊​ ​ကျောက်ပြား​ကျောက်ချပ်တို့​ ကာရံထား​သော အလယ်တွင် ​တောင်ထိပ်မှ စီး​ကျပြီး​ ​ရေတင်​နေ​သော ​ရေတင်စမ်း​၊​ ​ရေအမြဲပြည့်​နေ​သော ပန်း​ပွေ့​စမ်း​ဟူ၍ ​ရေထွက်စမ်း​ အမျိုး​မျိုး​ ရှိ​ကြောင်း​သိရသည်။ မိုး​နည်း​ဒေသတွင် တည်ရှိ​သော်လည်း​ မြင့်​မား​သည့်​အတွက် မိုး​ရေပိုမိုရရှိသည့်​အပြင် ​ရေထွက်စမ်း​များ​ ​ပေါများ​သော​ကြောင့်​ သစ်ပင်ပန်း​ပင်ဖြင့်​ စိမ်း​လန်း​စိုပြည်လျက်ရှိသည်။ ရာသီဥတု​အေး​မြသည်။
တစ်ချိန်ကမူ ပုပ္ပါး​တောင်​ပေါ်ရှိ သစ်ပင်များ​ကို အလွန်အမင်း​ ခုတ်လှဲကြသည့်​အတွက် ပုပ္ပါး​တောင်သည် ​တောင်ကတုံး​ နီး​ပါး​ ဖြစ်ခဲ့​ရဖူး​သည်။ သို့​သော် သက်ဆိုင်ရာတို့​က သစ်ပင်ပန်း​မန်များ​ ပြန်လည်စိုက်ပျိုး​ကာ ပုပ္ပါး​တောင် ​တောင်ကတုံး​ကို ​သျှောင် ထုံး​ရန် ကြိုး​ပမ်း​ခဲ့​ကြ​သော​ကြောင့်​ ပြန်လည်စိမ်း​လန်း​ စိုပြည်လာရသည်။ ယခုလည်း​ သက်ဆိုင်ရာက ပုပ္ပါး​တောင်ဝန်း​ကျင် စိမ်း​လန်း​ စိုပြည်​ရေး​အတွက် သစ်ပင်ပန်း​မန်များ​ စိုက်ပျိုး​လျက်ရှိကြသည်။
မင်း​မဟာဂီရိ နတ်​မောင်နှမ၏ နတ်ကွန်း​များ​အနီး​တွင် ' ​မောင်​တော်​ရေထွက် ' ' နှမ​တော်​ရေထွက် ' ဟူ​သော ​ရေထွက်စမ်း​ များ​ရှိသည်။ ' ​တောင်ပုပ္ပါး​ခြင်း​ ' ကို​ရေး​ဖွဲ့​သော ကဗျာစာဆိုသည် ပုဂံ​ခေတ်ဆီကပင် ​မော်င​တော်​ရေထွက်ထက် နှမ​တော်​ရေထွက်က ဆယ့်​လေး​ဆယ်ဆသာ​ကြောင်း​ ဂရုပြုမိသည်။ ထီး​စကြာဖြန့်​မိုး​ထား​သော နတ်နန်း​၏ တင့်​တယ်မှုကိုလည်း​ ဂရုပြုမိသည်။
ထို့​ကြောင့်​
​မောင်​တော်​ရေထွက်၊​ မယ်သုတ်​ရေ၊​ ဆယ်​လေး​သာစွ​လေ။
ဗိမာန်နန်း​မှာ ထီး​စကြာကို၊​ ဖြန့်​ကာ အုပ်မိုး​သာစွ​လေ
ဟူ၍ ​ဖော်ကျူး​ထား​သည်ကို ​တွေ့​ရသည်။
စာဆိုတို့​သည် ​တောင်​တော်ပုပ္ပါး​၏ ဂုဏ်၊​ ​တောင်​တော်ပုပ္ပါး​၏ အလှကို ​ခေတ်အဆက်ဆက် ​ဖော်ကျူး​ခဲ့​ကြသည်။ ကိုလိုနီ ​ခေတ်က ​ပေါ်ထွက်​သော ' ​တောင်​တော်​ရွှေပုပ္ပါး​ ' သီချင်း​တွင် ' ပုပ္ပါး​တောင်မြတ် ​တောင်ကလပ်ဝယ်၊​ ဝိဇ္ဇာတပသီ၊​ ​ဇော်ဂျီ​တွေ ​ဆေး​ ကြိတ်ပါတယ်၊​ စိမ့်​စမ်း​ရေတံခွန်​တွေ ကိုး​ဆယ်ကိုး​နဲ့​ ​ကျောက်နွား​သိုး​ကိုး​ကောင် ရှိပါတယ် ' ဟူ၍ သရုပ်​ဖော်ပြီး​ ' ပုပ္ပါး​ရယ်သာ လာချင်ပါရဲ့​လေး​ ' ဟူ၍ သာယာပုံကို ​ဖော်ကျူး​ခဲ့​သည်။ ထို့​အတူ လွတ်လပ်​ရေး​ရပြီး​ခေတ်တွင် ​ပေါ်ထွက်​သော ​တောင်​တော်ပုပ္ပါး​ သီချင်း​၌ ပုပ္ပါး​၏ အလှကို ' ဘယ်သူပြိုင်လို့​ လှပါ​တော့​နိုင် ' ဟူ၍ ​ဖော်ကျူး​ခဲ့​သည်မှာ အထင်အရှား​ပင်ဖြစ်သည်။
​ခေတ်အဆက်ဆက် စာဆိုတို့​ စာဖွဲ့​ခဲ့​ရ​သော ​တောင်​တော်​ရွှေပုပ္ပါး​သည်ကား​ မြန်မာ့​ဂုဏ်​ဆောင် အလှတစ်ပါး​ပင် ဖြစ်ပါသည်။

စာကိုး​ ။ ။
၁။ ဦး​ကုလား​ မဟာရာဇဝင်ကြီး​၊​ ပထမအုပ်။
၂။ ပုဂံဝန်​ထောက်ဦး​တင်၊​ ကဗျာဗန္ဓသာရကျမ်း​
၃။ မင်း​သုဝဏ်၊​ မြန်မာစာ မြန်မာမှု။
၄။ ဦး​မောင်​မောင်တင်၊​ လက်​ရွေး​စင်နှင့်​ ကဗျာသ​ဘော။
၅။ မြန်မာ့​စွယ်စုံကျမ်း​ အတွဲ (၇)
၆။ မုံ​ရွေး​မဟာဂီတ ။

​ဇောတိသ ​ဗေဒမဂ္ဂဇင်း​၊​
၁၉၉၇၊​ ​အောက်တိုဘာ၊​