စာ​ပေမှတ်တိုင်များ​ကို ဖြတ်သန်း​ခြင်း​

​ရှေး​ပြဇာတ်စာ​ပေသည် စကား​ပြေ​လော

[၁]
​ရှေး​ပြဇာတ်စာ​ပေသည် စကား​ပြေ​လော။
​ရှေး​ပြဇာတ်စာ​ပေများ​ကို ဖတ်ရှု​လေ့​လာရသည့်​ အခါတိုင်း​တွင် အထက်ပါ​မေး​ခွန်း​သည် ကျွန်​တော့်​ဦး​ခေါင်း​ထဲသို့​ ​ရောက်လာမြဲ ဖြစ်ပါသည်။ ဤ​မေး​ခွန်း​နှင့်​အတူ စိတ်ထဲမှာ ဘဝင်မကျသည့်​ ခံစား​မှုမျိုး​လည်း​ ​ပေါ်လာတတ်မြဲ ဖြစ်ပါသည်။
' ​ရှေး​ပြဇာတ်စာ​ပေ ' ဆိုရာ၌ ​ညောင်ရမ်း​ခေတ်တွင် ​ပေါ်​ပေါက်​သော ဝန်ကြီး​ပ​ဒေသရာဇာ၏ ' မဏိကတ် ' ပြဇာတ်မှစ၍ ကုန်း​ဘောင်​ခေတ်တွင် ဦး​ကြင်ဥ၊​ ဦး​ပုည စသည့်​ ပြဇာတ်ဆရာများ​ ​ရေး​သား​ခဲ့​ကြ​သော ပြဇာတ်များ​နှင့်​ ထိုပြဇာတ်များ​၏ ပုံစံကို ယူပြီး​ရေး​သား​သော ပြဇာတ်များ​ကို ဆိုလိုခြင်း​ဖြစ်ပါသည်။
​ရှေး​ပြဇာတ်များ​ကို စကား​ပြေစာရင်း​တွင် သွင်း​လေ့​ရှိကြပါသည်။ ​ကျောင်း​များ​၊​ တက္ကသိုလ်များ​တွင် ပြဇာတ်သင်ကြား​ ရာ၌ စကား​ပြေအဖြစ် သတ်မှတ်သင်ကြား​လေ့​ ရှိကြပါသည်။ ပြဇာတ်စာ​ပေ အ​ရေး​အဖွဲ့​တွင် ကာရန်များ​ ပါ​နေသည့်​အတွက် ' ကာရန်​ဖောက် စကား​ပြေ ' ၊​ ' လင်္ကာစပ် စကား​ပြေ ' စသည်ဖြင့်​ ​ခေါ်​လေ့​ရှိကြပါသည်။
ဤသို့​အား​ဖြင့်​ ​ရှေး​ပြဇာတ်စာ​ပေကို စကား​ပြေအဖြစ် သတ်မှတ်ကြ​သော်လည်း​ ထိုသတ်မှတ်ချက်တွင် ဘဝင်မကျ စရာများ​ ​တွေ့​ရသည်ကား​ အမှန်ပင် ဖြစ်ပါသည်။

[၂]
ကဗျာအဖြစ် စာရင်း​သွင်း​ကြ​သော ' ရကန် ' နှင့်​ ' သာချင်း​ ' အ​ရေး​အဖွဲ့​များ​ကို စကား​ပြေအဖြစ် စာရင်း​သွင်း​ကြ​သော ' ပြဇာတ် ' အ​ရေး​အဖွဲ့​နှင့်​ ယှဉ်ကြည့်​လျှင် ကာရန်အသွား​အလာချင်း​ မကွာ​ကြောင်း​ ​တွေ့​နိုင်ပါသည်။ သာဓက ​ဆောင်ပါမည်။

- ခုကာလ လွှသမား​မှ၊​ လွှနား​ခိုက်ကို၊​ ပုရပိုက်တစ်ဆူ၊​ ကံ့​ကူတစ်တံနှင့်​၊​ ရကန်​နောက်​ပေါ်၊​ မ​နော်ကာရန်၊​ လုပ်ပြန်ကာမျှ မက​သေဘူး​၊​ ဘယ်သူ့​လုပ်စာ၊​ ဘယ်မြို့​ရွာက၊​ ဆရာ ကိုဘယ်သူ၊​ မွန်း​ဖြူ မွန်း​နီ၊​ သူစီသည့်​စာကို၊​ ယှဉ်လှာလျှင် ရိုင်း​၊​ တိုင်း​လှာလျှင် ​ပျောက်က​ရော့​မည်၊​ အ​မောက်အချိပ်၊​ အနှိပ်အနယ်၊​ စွယ်​ရောင် ချိုဝါ၊​ ပါပြန်သည် အထူး​ထူး​နှင့်​။
(​ရွှေ​တောင်နန္ဒသူ။ ​မွေ့​နန်း​ရကန်)

- လျင်မြန် ထုတ်​ချောက်၊​ ​ရွှေနန်း​တွင်း​သို့​ ချက်ချင်း​ရောက်က၊​ သုံး​ယောက်လုံး​မူ၊​ ​ရှေ့​ဆုံး​အလျင်၊​ ​ရောက်​လေလျှင်​သော်၊​ ဘုရင်ရန်နင်း​၊​ သထုံမင်း​မူ၊​ ကြိုင်ရွှင်း​ပျံ့​မွှေး​၊​ မင်း​သုံး​ပါး​ကို ပွား​မေတ္တာဝင်၊​ ​သော​ကြောင့်​ပင်မူ၊​ ​ငွေလင်ပန်း​နှင့်​၊​ ပွဲလမ်း​ကျင်း​၍၊​ ထမင်း​ ​ကျွေး​၏။
(ဦး​အောင်ဖြိုး​။ ကျန်စစ်သား​ကြုတ်ဖွင့်​သာချင်း​)

- ကမ္ဘာတည်ဦး​၊​ ပကတူး​က၊​ ဘီလူး​ထောင်တည်၊​ ​ဒေဝကုမ္ဘန်၊​ ​နောက်ထပ်စံသည့်​၊​ နိုင်ငံပြည်သည်၊​ စည်ပင်ပါ​ပေ့​၊​ ​လေး​မျက်နှာပတ်ခံ၊​ ကျံုး​တစ်ထပ်ရံ၊​ ခိုနန်း​မြှောင့်​အချိုး​၊​ သံတံတိုင်း​မြို့​ရိုး​နှင့်​၊​ ဖြိုး​၍သာလျှံ​ရော့​။
(ဦး​ကြင်ဥ။ ​ဒေသကုမ္ဘန် ပြဇာတ်)

- သမုဒ္ဒရာ၊​ ကမ်း​ယံကလာခဲ့​၊​ ကန္တာကွန်း​ထောက်၊​ ​မော်စွန်း​ကွယ်၊​ ကျွန်း​လယ်သို့​ ​ရောက်ကပြီထင့်​၊​ နှင်း​သောက်တဲ့​ မြိုင်၊​ ညှာသာယ် ဆင့်​တန်း​၊​ နာမည်ဖြင့်​ ဆန်း​ပေလိမ့်​၊​ ဘယ်ပန်း​ခိုင်လို့​ သိနိုင်တတ်ပြီ၊​ မငုံတချို့​ ငုံတချို့​နှင့်​၊​ မှံုလို့​စီ၊​ ရာသီလင့်​ဟန် ရှိကြတယ်။
(ဦး​ပုည၊​ ဝိဇယပြဇာတ်)

ယခုပြခဲ့​သော သာဓကများ​ကို ယှဉ်ကြည့်​ရုံနှင့်​ပင် ကာရန်ယူပုံချင်း​ မကွာလှ​ကြောင်း​ ​တွေ့​နိုင်ပါသည်။ ကာရန်ကို အပိုဒ် မခြား​ဘဲ တစ်ဆက်တည်း​ယူလိုက်၊​ အပိုဒ်ခြား​ပြီး​ ခွာ၍ယူလိုက်နှင့်​ ​ရေး​ဖွဲ့​သွား​ပုံမှာ အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။
သို့​ဆိုလျှင် ​ရေး​ဖွဲ့​ပုံချင်း​တူပါလျက် အဘယ်​ကြောင့်​ ရကန်နှင့်​ သာချင်း​က ကဗျာဖြစ်ပြီး​ ပြဇာတ်က စကား​ပြေ ဖြစြ်​နေရ ပါသနည်း​။

[၃]
​ရှေး​ပြဇာတ်စာ​ပေကို စကား​ပြေထဲသွင်း​ဖို့​ ဘဝင်မကျ ဖြစ်မိသည့်​အတွက် ပြဇာတ်နှင့်​ ပတ်သက်သည့်​ အဆိုအမိန့်​များ​ကို ​လေ့​လာစူး​စမ်း​ ကြည့်​မိပါသည်။
ဆရာကြီး​ ဦး​သော်ဇင်၏ ' ပြဇာတ်ကထာ ' ဟူ​သော စာအုပ်တွင် ဤသို့​တွေ့​ရပါသည်။
ကာ​ဗျေသု နာဋကံ ရမ္မံ
ကာ​ဗျေသု ၊​ ကဗျာတို့​တွင် နာဋကံ ၊​ ပြဇာတ်သည် ၊​ ရမ္မံ ၊​ ​မွေ့​လျော်ဖွယ်​ကောင်း​၏။
ကဗျာမှာ နား​ထောင်ရ​သော သဝနကဗျာနှင့်​ ကြည့်​ရ​သော ဒိဿကဗျာဟု နှစ်မျိုး​ရှိ၏။ အသံကာရန်တို့​ဖြင့်​ ဖွဲ့​ဆိုရ​သော ဂီတကဗျာများ​သည် နား​ထောင်ရ​သော (ဝါ) ဖတ်ရှုရ​သော သဝနကဗျာ မည်၏။ ကြည့်​ရ​သော ကဗျာကို ဒိဿကဗျာဟု ​ခေါ်၏။ ယင်း​ ကဗျာများ​မှာ ပြဇာတ်တည်း​။ ပြဇာတ်ကို ဒိဿကဗျာဟု ​ခေါ်၏။
​ရှေး​ဟောင်း​ သက္ကတ ပြဇာတ်များ​အ​ကြောင်း​နှင့်​ ဆက်စပ်၍ ဆရာကြီး​က ဤသို့​ မိန့်​ဆိုထား​ဖြင်း​ ဖြစ်ပါသည်။
ထို့​အတူ ​ရှေး​ဟောင်း​ ဂရိပြဇာတ်များ​ကစ၍ ရှိတ်စပီး​ယား​၏ ပြဇာတ်များ​ စသည်တို့​၏ အ​ရေး​အဖွဲ့​များ​သည်လည်း​ ကဗျာဘက်သို့​ အား​ပြုလျက်ရှိ​ကြောင်း​ ပညာရှင်တို့​ မိန့်​ဆိုကြသည်ကို ​တွေ့​ရပါသည်။
မြန်မာကဗျာဖွဲ့​နည်း​ ကျမ်း​တစ်ကျမ်း​ဖြစ်​သော ပုဂံဝန်​ထောက်မင်း​ ဦး​တင်၏ ကဗျာဗန္ဓသာရကျမ်း​တွင် ကဗျာဟူ​သော မူလပင်မမှ လင်္ကာ (၁၄)မျိုး​နှင့်​ သီချင်း​ (၂၂)မျိုး​ ဖြာထွက်လာပုံကို ပြရာ၌ သီချင်း​ (၂၂)မျိုး​ထဲတွင် ' ဇာတ်စကား​စပ်ပုံ ' ကို အမျိုး​အစား​ တစ်ခုအဖြစ် ထည့်​သွင်း​ထား​သည်ကို ​တွေ့​ရပါသည်။ ပြဇာတ်စကား​ အ​ရေး​အဖွဲ့​သည် ကဗျာဖြစ်​ကြောင်း​ ​ဖော်ပြ​နေ​သော သာဓက တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ထို့​အတူ ဓမ္မာစရိယ ဦး​ထွန်း​ရွှေ၏ ' ကဗျာစွယ်စုံကျမ်း​ကြီး​ ' တွင်လည်း​ ကဗျာဖွဲ့​နည်း​ အမျိုး​မျိုး​ပြရာ၌ ' ပြဇာတ်စကား​ရေး​နည်း​ ' ကို ကဗျာဖွဲ့​နည်း​ တစ်မျိုး​အဖြစ် ထည့်​သွင်း​ဖော်ပြထား​သည်ကို ​တွေ့​ရပါသည်။
ဤအ​ထောက်အထား​များ​အရ ​ရှေး​ပြဇာတ်စာ​ပေကို ကဗျာစာရင်း​ထဲ သွင်း​ရန်ရှိပါသည်။

[၄]
​ခေတ်ပညာရှင်များ​၏ အဆိုအမိန့်​များ​ကို ​လေ့​လာကြည့်​သောအခါ ဆရာကြီး​ ​ဒေါက်တာလှ​ဘေ၏ အဆိုအမိန့်​ တစ်ခုကို ​တွေ့​ရပါသည်။
ဆရာကြီး​သည် လန်ဒန်တက္ကသိုလ် အ​ရှေ့​ပိုင်း​နှင့်​ အာဖရိက ပညာ​လေ့​လာ​ရေး​ သိပ္ပံ​ကျောင်း​တွင် မြန်မာစာပါ​မောက္ခ အဖြစ် ​ဆောင်ရွက်ရင်း​ အ​နောက်နိုင်ငံသား​များ​အား​ မြန်မာစာ သင်ကြား​ပို့​ချ​ပေး​ရသည့်​ အ​တွေ့​အကြံုများ​ကို ' မြန်မာစာ​ပေနှင့်​ အ​နောက်နိုင်ငံ ' ဟူ​သော ​ခေါင်း​စဉ်ဖြင့်​ အသံလွှင့်​ ​ဟော​ပြောခဲ့​ဖူး​ပါသည်။ မြန်မာကဗျာဆိုင်ရာ ​ဟော​ပြောချက်တစ်ခုတွင် ဆရာကြီး​က
ကျွန်​တော်လည်း​ မြန်မာကဗျာကို ၃ မျိုး​ ခွဲလိုက်ပါသည်။
(၁) ရွတ်ဆိုကဗျာ - ပျို့​၊​ ​မော်ကွန်း​၊​ ဧချင်း​ စတဲ့​ စာမျိုး​
(၂) သီဆိုကဗျာ - ရတု၊​ ​တေး​ထပ် စတဲ့​ စာမျိုး​
(၃) အ​ပြောကဗျာ - နန်း​တွင်း​ဇာတ်​တော်၊​ ပြဇာတ် စတဲ့​ စာမျိုး​တွေပါပဲ ဟူ၍ မိန့်​ထား​သည်ကို ​တွေ့​ရပါသည်။

ထို့​ပြင် ဆရာကြီး​၏ ( Myanmar Poetry ) (၁၃၂၀ - ၁၉၇၁) ဟူ​သော သု​သေသန စာတမ်း​တွင်လည်း​ ဗြိတိသျှ​ခေတ် မြန်မာပြဇာတ်များ​အ​ကြောင်း​ ​ဖော်ပြရာ၌ The Seeds of classical poetry germinated in the form of drama in a new caltural centre, Rangoon. ဂန္တဝင်ကဗျာ မျိုး​စေ့​များ​သည် ယဉ်​ကျေး​မှုအချက်အချာ ​နေရာသစ်ဖြစ်​သော ရန်ကုန်မြို့​တွင် ပြဇာတ်အသွင်ဖြင့်​ အစို့​အ​ညှောက် ​ပေါက်ပွား​လာသည်။
... ဟူ၍ ​ရေး​သား​ထား​သည်ကို ​တွေ့​ရပါ​သေး​သည်။ ဆရာကြီး​က ပြဇာတ်စာ​ပေကို ကဗျာစာရင်း​သွင်း​သည်မှာ ထင်ရှား​ ​နေပါပြီ။

[၅]
​ရှေး​ပြဇာတ်စာ​ပေများ​ကို ကာရန်အချိတ်အဆက်ဖြင့်​ ကဗျာကဲ့​သို့​ ​ရေး​ဖွဲ့​လေ့​ရှိ​သော်လည်း​ ကာရန်မပါ​သော စကား​ပြေ များ​လည်း​ ကြိုကြား​ကြိုကြား​ ပါ​နေတတ်သည်ကို ကြည့်​ပြီး​ လင်္ကာသွား​ရော စကား​ပြေပါ ​ရော​နေသည့်​အတွက် ' လင်္ကာစပ် စကား​ပြေ ၊​ လင်္ကာစကား​ပြေ နှစ်​ထွေ​ရော ' ဟူ၍ သတ်မှတ်​ကြောင်း​လည်း​ အဆိုအမိန့်​များ​ ရှိပါသည်။ ပြဇာတ်ကို ကဗျာစစ်စစ်ဟု ယူလို​ကြောင်း​၊​ ကဗျာ​ရော စကား​ပြေပါ ​ရောစပ်​နေသည့်​ အ​ရေး​အဖွဲ့​မျိုး​အဖြစ် ယူလို​ကြောင်း​ ထိုအဆိုအမိန့်​များ​က ​ဖော်ပြ​နေပါသည်။
ပြဇာတ်စာ​ပေတွင် ' ဘယ်ဇာတ်​ဆောင်က ဘာလုပ်​စေ ' ဟူ၍ ရည်ညွှန်း​သော အညွှန်း​စကား​များ​ ပါမြဲဖြစ်ပါသည်။ ထိုအညွှန်း​ စကား​များ​မှာ ပြဇာတ်ပြင်ပက​နေ၍ ပြဇာတ်ဆရာက ညွှန်း​သော စကား​များ​သာ ဖြစ်ပါသည်။ ဇာတ်​ဆောင်​ပြော စကား​များ​မှာမူ ကာရန်ဖြင့်​ ဖွဲ့​ထား​သော အ​ရေး​အဖွဲ့​များ​ ဖြစ်ပါသည်။ ပြဇာတ်စာ​ပေ ဖွဲ့​စည်း​ပုံကိုကြည့်​လျှင် ကဗျာသွား​ဖြစ်​သော ဇာတ်​ဆောင်​ပြော စကား​များ​ကို စကား​ပြေဖြစ်​သော အညွှန်း​စကား​လေး​များ​ဖြင့်​ ချိတ်ဆက်ဖွဲ့​စည်း​ထား​ခြင်း​ ဖြစ်​ကြောင်း​ ​တွေ့​နိုင်ပါသည်။ အညွှန်း​စကား​များ​မှာ ဇာတ်​ဆောင်​ပြောစကား​များ​ကို ချိတ်ဆက်​ပေး​ရ​သော တာဝန်ကိုသာ ယူရသည့်​အတွက် ပဓာနမကျပါ။ ဇာတ်​ဆောင်​ပြောစကား​များ​ကသာ ပဓာနကျပါသည်။ ထို့​ကြောင့်​ ​ရှေး​ပြဇာတ်စာ​ပေတွင် လင်္ကာ၊​ စကား​ပြေ နှစ်​ထွေ​ရောသည်ဟု ဆိုလျှင်လည်း​ လင်္ကာက အဓိကဖြစ်၍ စကား​ပြေက သာမညသာ ဖြစ်​ကြောင်း​တွေ့​နိုင်ပါသည်။ (ကာရန်ယူ၍ ဖွဲ့​ထား​သော လင်္ကာဟု ဆိုလိုခြင်း​ ဖြစ်ပါသည်။) သို့​ဆိုလျှင် ​ရှေး​ပြဇာတ်စာ​ပေသည် ကဗျာ တစ်ပိုဒ်နှင့်​တစ်ပိုဒ် စကား​ပြေ (အညွှန်း​ စကား​)ဖြင့်​ ချိတ်ဆက်ထား​သော ကဗျာအဖွဲ့​ဟု မဆိုနိုင်ပါပြီ​လော။
' လင်္ကာစပ်စကား​ပြေ ' ဟူ​သော အသုံး​အနှုန်း​နှင့်​ ပတ်သက်၍လည်း​ စဉ်း​စား​စရာရှိပါသည်။ ' လင်္ကာစပ်စကား​ပြေ ' ဟူ​သောပုဒ်တွင် ' စကား​ပြေ ' က ပဓာနကျပါသည်။ ' လင်္ကာစပ် ' မှာ ' စကား​ပြေ ' ကို အထူး​ပြုထား​သော ဝိ​သေသန သာဖြစ်ပါသည်။ ထို့​ကြောင့်​ ' လင်္ကာစပ်စကား​ပြေ ' ဆိုသည်မှာ စကား​ပြေ အမျိုး​အစား​တစ်ခုဟု သတ်မှတ်ခြင်း​သည် စကား​ပြေဟု သတ်မှတ်ခြင်း​နှင့်​ အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။
သို့​သော် ပြဇာတ်အ​ရေး​အဖွဲ့​ကို ​လေ့​လာကြည့်​လျှင် ​ရှေ့​တွင်တင်ပြခဲ့​သည့်​အတိုင်း​ လင်္ကာ (ကဗျာသွား​)က ပဓာန ကျ​ကြောင်း​ ​တွေ့​နိုင်ပါသည်။ သာဓကအဖြစ် ဦး​ပုည၏ ပဒုမဇာတ်မှ ​အောက်ပါအဖွဲ့​ကို ကြည့်​ပါ။
--- ​ဟောကွဲ့​ ​ရေ​အေး​၊​ သန်လျက်ဦး​နှင့်​ ​မောင့်​ဒူး​ကို​ဖောက်၊​ ​သွေး​ရေ​ပေါက်ကို မယ်​သောက်ဖို့​ ​ပေး​ပါ့​၊​ ​မောင့်​သွေး​တော် သီတာကို၊​ ​ရေရိက္ခာ ပွဲ​တော်လုပ်လို့​၊​ တစ်သုတ်က​လေး​ လှမ်း​ပါဦး​။ စခန်း​သာရာ ​ရောက်လုပါ​ပေါ့​ နန်း​သူငယ်။ (ကဗျာ)
လှမ်း​လာရာ နဒီမြစ်နား​တာင် အပန်း​ဖြေ၍ နား​နေ​စေ။ (စကား​ပြေ)
တစ်ပြည်က သူခိုး​ကို ရာဇဝင်အ​လျောက် ​ခြေ လက် နား​ နှာ​ခေါင်း​ ကိုဖြတ်၍ ဝါး​ကပ်​ဖောင်နှင့်​ ​မျှောလိုက်ရာ သူခိုး​ဆို ။ (စကား​ပြေ)
သံသရာ ဝဋ်၊​ ​ကျော့​ကာင်း​ ညွှတ်က၊​ မလွတ်သမျှ ​တွေ့​ကြံုရ၊​ ဒုက္ခပင်လယ်၊​ နတ်ဆိုး​ဖန်တဲ့​၊​ ငါ့​ကံနှယ်၊​ တယ်မိတယ်ရာ၊​ သူ့​ဥစ္စာကို၊​ ယုတ်မာကျင့်​ဆိုး​၊​ ပွင့်​လုံး​လန်​အောင်၊​ ကြံဖန်လို့​ ခိုး​ခဲ့​တဲ့​၊​ မ​ကောင်း​ကျိုး​လေ​လော၊​ ​ခြေလက်​လေး​ချောင်း​၊​ နား​နှာ​ခေါင်း​ ​ထောင်း​ထောင်း​ဖြတ်လို့​၊​ ဝါး​ကပ်နှင့်​ ​မျှောလိုက်တယ်၊​ ဗ​ဒေါဗရိုက်၊​ ဘယ်ဆီမှာဆိုက်မယ်သိ၊​ ဒုစရိုက် သုံး​၊​ ငါ​မောင်တုံး​မှာ လမ်း​ဆုံး​ကို ရွယ်၊​ ​သေလွယ်မှ ငြိမ်း​ချေ​တော့​မ​နော်၊​ ကယ်​တော်မူကြပါ။ (ကဗျာ)
ပဒုမ မင်း​သား​ဖြစ်၍ ဆိုရန်စကား​ (စကား​ပြေ)
​ရွှေဖ​ယောင်း​ခက်၊​ သံသရာက၊​ သစ္စာချက်နှင့်​၊​ တွဲလျက်မကွာ၊​ ​မောင်ကြီး​ကုံး​တဲ့​၊​ ဂမုန်း​ညှာငယ် -- (ကဗျာ)

ဇာတ်​ဆောင်​ပြော စကား​ဖြစ်​သော ကဗျာသွား​အဖွဲ့​များ​ကို အညွှန်း​စကား​များ​က ကြား​ထဲက​နေပြီး​ ချိတ်ဆက်​ပေး​ထား​ပုံ ကို ​တွေ့​နိုင်ပါသည်။ ' စကား​ပြေ ' ညှပ်သည်ဆို​စေကာမူ ' ပဒုမ ' မင်း​သား​မြင်၍ ' ဆိုရန်စကား​ ' ဟူ​သော အ​ရေး​အသား​မျိုး​မှာ ဝါကျ တစ်ခုပင် မပြည့်​ကြောင်း​၊​ ပုဒ်စု တစ်ခုမျှသာ ဖြစ်​ကြောင်း​ ​တွေ့​ရှိနိုင်ပါသည်။
ပြဇာတ်ကို ' လင်္ကာစပ် စကား​ပြေ ' ဟု ​ခေါ်ခြင်း​မှာ စကား​ပြေကို ပဓာနပြုရာ​ရောက်​နေပါသည်။
ယခုပြခဲ့​သော သာဓကအရ ကဗျာကပဓာနကျ​ကြောင်း​ ထင်ရှား​နေပါသည်။ ထို့​ကြောင့်​ ပြဇာတ်စာ​ပေကို ' စကား​ပြေစပ် လင်္ကာ ' ဟု​ခေါ်မှသာ လင်္ကာ(ကဗျာ)ကို ပဓာနပြုရာ ​ရောက်ပါလိမ့်​မည်။ ပြဇာတ်စာ​ပေအဖွဲ့​၏ သဘာဝနှင့်​လည်း​ ကိုက်ညီပါလိမ့်​မည်။

[၆]
​ရှေး​ပြဇာတ်စာ​ပေကို စကား​ပြေစာရင်း​ထဲ မထည့်​သင့်​ပါ။ ကဗျာစာရင်း​ထဲသို့​သာ ထည့်​သင့်​ပါသည်။
လင်္ကာစပ် စကား​ပြေဟု မ​ခေါ်သင့်​ပါ။ စကား​ပြေစပ် လင်္ကာဟုသာ ​ခေါ်သင့်​ပါသည်။

စာ​ပေဂျာနယ်
အတွဲ ၃၊​ အမှတ် ၃၊​
နိုဝင်ဘာ၊​ ၁၉၉၅၊​