စာ​ပေမှတ်တိုင်များ​ကို ဖြတ်သန်း​ခြင်း​

ရှင်မာလဲကို ​လေ့​လာခြင်း​

" လှိုက်ဆူ​ကျော်သဲ၊​ ရှင်မာလဲဟု
အံ့​အဲထင်​ပေါ်၊​ ​ထေရ်မြတ်​ကျော် ... "
ကုန်း​ဘောင်​ခေတ်စာဆို ဦး​နိုး​သည် ရှင်မာလဲမ​ထေရ်၏ ဂုဏ်ကို ' ရှင်မာလဲပျို့​ ' တွင် ဤသို့​ ချီး​ကျူး​ရေး​ဖွဲ့​ထား​ပါသည်။
ချီး​ကျူး​ရ​လောက်​အောင်လည်း​ ရှင်မာလဲ၏ ဂုဏ်သတင်း​သည် ပါဠိစာ​ပေ၊​ မြန်မာစာ​ပေတို့​တွင် သာမက ထိုင်း​၊​ က​မ္ဘောဒီး​ယား​ (ခမာ)၊​ ​လော စ​သော အ​ရှေ့​တောင်အာရှ စာ​ပေများ​တွင် ရှင်မာလဲကို Pra Malay ဟု​ခေါ်​ကြောင်း​ သိရပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရှင်မာလဲကို ' ရှင်မာလဲပွဲ ' ၊​ ' ရှင်မာလဲဘုရား​ ' စသည်တို့​နှင့်​ ယှဉ်တွဲ၍ အသိများ​ကြပါသည်။ ရှင်မာလဲ သည် မြန်မာအ​ခေါ် ဖြစ်ပါသည်။ ပါဠိစာ​ပေတာင်မူ ထိုအရှင်ကို ' မလိ​ထေရ ' ၊​ ' မဟာ​ဒေဝ ​ထေရ ' ၊​ ' မလိယ မဟာ​ဒေဝ​ထေရ ' ဟူ၍ အမျိုး​မျိုး​ ​ဖော်ညွှန်း​လေ့​ရှိပါသည်။
ရှင်မာလဲသည် ဘုန်း​တန်ခိုး​ကြီး​သည်။ ဈာန်အဘိညာဉ်ရသည်။ ​မြေကိုခွဲ၍ ငရဲပြည်သို့​လည်း​ ကြွနိုင်သည်။ နတ်ပြည်သို့​ လည်း​ ဈာန်ဖြင့်​ ကြွနိုင်သည်။ တစ်ခါ​သော ထိုအရှင်သည် စူဋ္ဌာမဏိ​စေတီကို ဖူး​မြော်ရန် တာဝတိံသာ နတ်ပြည်သို့​ ကြွစဉ် ​မေ​တ္တေယျ ဘုရား​အ​လောင်း​တော် နတ်သား​နှင့်​ ​တွေ့​ရသည်။ နတ်သား​က မိမိဘုရား​ဖြစ်ချိန်တွင် ကျွတ်တမ်း​ဝင်လိုသူတို့​ ကျင့်​သုံး​လိုက်နာဖွယ် များ​ကို ရှင်မာလဲအား​ ဤသို့​ ​လျှောက်ထား​လိုက်သည်။
ဘုရား​စင်စစ်၊​ ငါလျှင်ဖြစ်က၊​ ဖူး​ရလွယ်ကူ၊​ ကျွတ်လိုမူကား​၊​ ဘုရား​သခင်၊​ အရှင်​ဂေါတမ၊​ သမ္ဗုဒ္ဓလျှင်၊​ မိန့်​ဟ​ဒေသနာ၊​ ​ဟောခဲ့​မှာ၍၊​ ဂါထာတစ်​ထောင်၊​ မြား​မြောင်လှချင်၊​ တန်ဆာဆင်၍၊​ ဇာတ်တွင်ထင်စွာ၊​ မဟာ​ဝေဿန္တာရာ၊​ ဇာတ်တကာတို့​၊​ လမှာ တန်​ဆောင်မုန်း​၊​ ဆန်း​တုန်း​ပေါ်တက်၊​ ပြည့်​သည့်​ရက်တွင်၊​ ကြည်ရွှင်စိတ်သံ၊​ ​ညောင်း​ညာခံလျက်၊​ နှစ်သက်အား​ရ၊​ အစအဆုံး​၊​ သိမ်း​ရုံး​ရို​သေ၊​ နာကြ​လေ​လော့​။
(ရှင်မာလဲပျို့​ ၊​ အပိုဒ် ၂၅)
ကျွတ်တမ်း​ဝင်လိုသူများ​သည် ဂါထာတစ်​ထောင်ဖြင့်​ တန်ဆာဆင်ထား​သော အပ်​သော ​ဝေဿန္တာရာ ဇာတ်​တော်ကို တန်​ဆောင်မုန်း​လပြည့်​နေ့​တိုင်း​ နာကြရန် ​လျှောက်ထား​ခြင်း​ဖြစ်သည်။ ထို့​ပြင် ကျွတ်တမ်း​ဝင်လိုသူများ​သည် ရဟန်း​ပြုကြပါ။ အဗြဟ္မစရိယာ သိက္ခါပုဒ်ကို ​စောင့်​ထိန်း​ကြပါ။ သီတင်း​သီလ ​ဆောက်တည်ကြပါ။ ​ဝေဿန္တာဇာတ်​တော်၏ ဂါထာတစ်​ထောင်ကို ကြည်ညို​သောအား​ဖြင့်​ ​လှော်ကား​သဏ္ဌာန်ပြုလုပ်ပြီး​ သစ်သီး​မျိုး​စုံ၊​ ကြက်လျှာတံခွန်၊​ ကုက္ကား​၊​ ထီး​၊​ ထမင်း​ဆုပ်၊​ ပဒုမ္မာကြာ၊​ ကြာညို၊​ ​အောင်မဲညိုပန်း​ စသည်တို့​ကို တစ်​ထောင်စီ ပူ​ဇော်၍ ​ဝေဿန္တရာဇာတ်ကို နာကြပါ။
ဤသို့​လိုက်နာ ​ဆောင်ရွက်သူများ​သည် မိမိဘုရား​ ဖြစ်သည့်​အခါ ကျွတ်တမ်း​ဝင်ကြရ ပါလိမ့်​မည်ဟု မှာကြား​ ​လျှောက်ထား​သည်။ ရှင်မာလဲမ​ထေရ်သည် ထိုအ​ကြောင်း​ကို လူ့​ပြည်တွင် ပြန်လည်မိန့်​ကြား​သည်။ ထိုအခါကစ၍ တန်​ဆောင်မုန်း​ လပြည့်​နေ့​တွင် ရှင်မာလဲပွဲဟူ၍ အစဉ်အဆက် ကျင်း​ပခဲ့​ကြသည်ဟု ဆိုပါသည်။
​လှော်ကား​သဏ္ဌာန် ပြုလုပ်ပူ​ဇော်ခြင်း​မှာ နိဗ္ဗာန်သို့​ကူး​သည့်​ မဂ္ဂင်​ဖောင်ကြီး​အဖြစ် တင်စား​ကာ ပူ​ဇော်ခြင်း​ ဖြစ်သည့်​ အတွက် ' ​လှော်ကား​ပွဲ​တော် ' ဟူ၍လည်း​ကောင်း​၊​ လှူဖွယ်ပစ္စည်း​ တစ်​ထောင်စီ ပူ​ဇော်ခြင်း​အတွက် ' ​ထောင်ပြည့်​ပွဲ​တော် ' ဟူ၍ လည်း​ကောင်း​ ​ခေါ်​ကြောင်း​လည်း​ သိရပါသည်။
ရှင်မာလဲ တရား​နာသည့်​ အ​လေ့​သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပုဂံ​ခေတ်ကတည်း​က ရှိ​နေပြီဖြစ်​ကြောင်း​၊​ သက္ကရာဇ် ၅၆၃ ခုနှစ် ထိုး​ ' သင်ကြီး​ညောင်အုပ် ​ကျောက်စာ ' အရ သိရပါသည်။ (ယခု​ခေတ် စာလုံး​ပေါင်း​နှင့်​ ဖလှယ်၍ ပြထား​ပါသည်။)
သက္ကရာဇ် ၅၆၃ ခု။ မြိက္ကသိုလ်နှစ်။ သင်ကြီး​ညောင်အုပ် ဖုန်း​မူ​သော တန်ခူး​လဆန်း​ ၁၄ ရက် တနင်္ဂ​နွေ​နေ့​ မာလဲနာ၏။
သင်ကြီး​ညောင်အုပ်​ခေါ် ကုသိုလ်ရှင်သည် ​ကောင်း​မှုပြုပြီး​ ရှင်မာလဲတရား​နာ​ကြောင်း​ မှတ်တမ်း​တင်ထား​ကြောင်း​ ဖြစ်သည်။ ဤ​ကျောက်စာသည် မြန်မာစာ​ပေတွင် ရှင်မာလဲ အ​ကြောင်း​ ​တွေ့​ဖူး​သမျှ အ​စောဆုံး​ ​ဖော်ပြချက်ဖြစ်​ကြောင်း​ သမိုင်း​ ပညာရှင် ဗိုလ်မှူး​ဘရှင်က ဆိုထား​ပါသည်။ တရား​နာရာတွင် တန်​ဆောင်မုန်း​လ၌ မနာဘဲ တန်ခူး​လ၌ နာခြင်း​မှာမူ မည်သည့်​ အ​ကြောင်း​ကြောင့်​ ဟူ၍မသိပါ။ ​နောက်ပိုင်း​တွင်မူ ရှင်မာလဲ ပွဲ​တော်ကို တန်​ဆောင်မုန်း​လ ပွဲ​တော်အဖြစ် သတ်မှတ်ကျင်း​ပ​ကြောင်း​ ​တွေ့​ရပါသည်။ ပုဂံဝန်​ထောက် ဦး​တင်က ...
" ​လောကသတ္တဝါ၊​ တာရာထိန်ဆဲ၊​ ကထိန်ပွဲလျှင်၊​ ရှင်မာလဲပွဲ၊​ တန်​ဆောင်ပွဲက၊​ ပွဲကြီး​သုံး​ဖြာ၊​ ကြံုကြိုက်ပါလိမ့်​ "
ဟူ၍ တန်​ဆောင်မုန်း​လ၏ ပွဲ​တော်သုံး​မျိုး​တွင် ရှင်မာလဲပွဲကိုပါ ထည့်​သွင်း​ဖွဲ့​ဆို ထား​ပါသည်။
ရှင်မာလဲအ​ကြောင်း​ ​ဖော်ပြသည့်​ စာ​ပေများ​ကို ​လေ့​လာ​သောအခါ နတ်ပြည်ခရီး​ကိုသာ ​ဖော်ပြ​သော စာ​ပေမျိုး​နှင့်​ နတ်ပြည်ခရီး​ရော၊​ ငရဲပြည်ခရီး​ကိုပါ ​ဖော်ပြ​သော စာ​ပေမျိုး​ဟူ၍ နှစ်မျိုး​တွေ့​ရပါသည်။
သာဓက ​ဆောင်ရလျှင် မဓုရ ရသဝါဟိနီ ဝတ္ထုသည် နတ်ပြည်ခရီး​ကိုသာ ​ဖော်ပြ​သော စာ​ပေမျိုး​ဖြစ်သည်။ ထိုဝတ္ထုကို မ​ထေရ်များ​က သီဟိုဠ်ဘာသာဖြင့်​ ပြုစုခဲ့​ရာ အရှင်ရဋ္ဌပါလက ပါဠိဘာသာ ပြန်ဆို၍ ထိုမှတစ်ဖန် အရှင်ဝဇီရ ပဘာသာက မြန်မာ ဘာသာပြန်ဆို​ကြောင်း​ သိရပါသည်။ ထိုဝတ္ထုလာ ' စူဠ ကလ္လကဏ္ဍကဝတ္ထု ' အပိုင်း​တွင် အရှင်မာလိယ​ထေရ် အ​ကြောင်း​ဖော်ပြသည်။ ရှင်မာလိယသည် သီရိလင်္ကာကျွန်း​ ​ဝေရိယဝိဟာရ​ကျောင်း​ ကမ္မဋ္ဌာန်း​အုံ၌ သီတင်း​သုံး​နေစဉ် ​လေနာကပ်​ရောက်၍ ​ရောဂါ ​ပျောက်မည့်​ဆေး​ကို ဒိဗ္ဗစက္ခုဖြင့်​ ကြည့်​ရာ စူဠကလ္လရွာ​နေ ဥပါသကာတစ်ဦး​ထံ၌ ​ဆေး​ယာဂုရအံ့​သည်ကို မြင်၍ ဈာန်ဖြင့်​ကြွ​ရောက် အလှူခံသည်။
ဥပါသကာက ​ဆေး​ယာဂုချက်ရန် စီစဉ်​နေစဉ် မ​ထေရ်က ဥပါသကာကို တာဝတိံက နတ်ပြည်သို့​ ​ခေါ်သွား​သည်။ စူဠာမဏိ ​စေတီတွင် ​မေ​တ္တေယျဘုရား​လောင်း​ နတ်သား​နှင့်​တွေ့​ရာ နတ်သား​က ဥပါသကာကို နတ်ပုဆိုး​တစ်စုံ​ပေး​ပြီး​ ဒါနသီလ​စောင့်​ရန် ဆုံး​မသည်။ ထို့​နောက် မ​ထေရ်နှင့်​ ဥပသကာတို့​ စူဠကလ္လရွာသို့​ ပြန်ဆင်း​လာကြသည်။ ​ဆေး​ယာဂုကို မ​ထေရ်​သောက်သုံး​ရ၍ ​လေနာ ငြိမ်း​ပြီး​ သိမ်​ကျောင်း​သို့​ ပြန်ကြွ​ကြောင်း​ပါရှိသည်။ ထိုမူတွင် ရှင်မာလဲမ​ထေရ် ငရဲပြည်ကြွသည့်​အ​ကြောင်း​ မပါဝင်​ပေ။
မဟာဝံသ အဋ္ဌကထာကို ကျီး​သဲ​လေး​ထပ် ဆရာ​တော် မြန်မာပြန်​သော မဟာဝင်ဝတ္ထုတွင် ရဟန္တာငါး​ပါး​၏ အကြီး​အမှူး​ ဖြစ်​သော ' မလိယမဟာ​ခေဝ မ​ထေရ်သည် သီရိလင်္ကာကျွန်း​ ဒုဋ္ဌဂါမဏိမင်း​ထံမှ ​ဘောဇဉ် အလှူခံ​ကြောင်း​ ' ပါရှိပါသည်။
ဘိုး​တော်ဘုရား​လက်ထက် သက္ကရာဇ် ၁၁၆၆ ခုတွင် ​ရေး​ဖွဲ့​ပြီး​စီး​သော ဦး​နိုး​၏ ရှင်မာလဲ ပျို့​တွင်မူ ငရဲပြည်သို့​ ကြွသည့်​ အ​ကြောင်း​၊​ နတ်ပြည်သို့​ ကြွသည့်​အ​ကြောင်း​၊​ အ​လောင်း​တော် နတ်သား​က မှာကြား​သည့်​အ​ကြောင်း​များ​ အပြည့်​အစုံ ပါဝင်သည်။ ထိုပျို့​ဖွဲ့​ရသည့်​ အ​ကြောင်း​ကို ​ဖော်ပြရာ၌ ပျို့​နိဂုံး​အပိုဒ် ၂၉ တွင် -
​ရှေး​က လင်္ကာ၊​ မာလဲစာလျှင်၊​ အက္ခရာမညီ၊​ စာစီမမှန်၊​ ကာရန်မသွား​၊​ နား​မနာသာ၊​ ရှိခြင်း​ရာ​ကြောင့်​၊​ လင်္ကာတစ်သီး​၊​ နား​မငြီး​အောင်၊​ ဘုရား​ကြီး​ဒါယကာ၊​ စီကုံး​ပါဟု၊​ ခြင်း​ရာ​ကြောင်း​လျား​၊​ ​တောင်း​ပန်ကြား​သည်၊​ စကား​မွှေး​ပျံ့​ကြက်ရုံး​တည်း​။
ဟု​ဖော်ပြထား​ချက်အရ ဦး​နိုး​မတိုင်မီကလည်း​ ရှင်မာလဲအ​ကြောင်း​ကို ကဗျာလင်္ကာများ​ ​ရေး​ဖွဲ့​ခဲ့​ကြဖူး​ကြောင်း​ သိရပါသည်။ ထိုင်း​စာ​ပေ၊​ ​လောကစာ​ပေ များ​တွင်လည်း​ ထိုခရီး​စဉ် နှစ်မျိုး​စလုံး​ ပါဝင်​ကြောင်း​ ဗိုလ်မှူး​ဘရှင်က ' Shyan Ma Lai of the Burmese ' ဟူ​သော စာတမ်း​တွင် ​ဖော်ပြဖူး​ပါသည်။ ​မှော်ဘီဆရာသိန်း​ကြီး​သည် ​ပေါရာဏ ဒီပနီကျမ်း​ ဒုတိယတွဲတွင် ရှင်မာလဲ ရဟန္တာ အ​ကြောင်း​ဟူ၍ အခန်း​တစ်ခန်း​ ထည့်​သွင်း​ဖော်ပြ ထား​ပါသည်။ ရှင်မာလဲ ပျို့​လာ အ​ကြောင်း​အရာနှင့်​ အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ ငရဲပြည်ခရီး​ရော၊​ နတ်ပြည်ခရီး​ပါ ပါဝင်ပါသည်။ အဆုံး​တွင် ​မှော်ဘီဆရာသိန်း​ကြီး​က ဤသို့​ ​ဖော်ပြထား​ပါသည်။
" ၎င်းရှင်မာလဲ ပွဲ​တော်သည် ​ရှေး​အခါက အမြို့​မြို့​ အရွာရွာတို့​၌ တန်​ဆောင်မုန်း​လပြည့်​ ကျ​ရောက်လျှင် လှူဒါန်း​ကြမြဲ ဖြစ်သည်။ ယခုအခါ ​အောက်မြို့​ကျေး​ရွာတွင် ​ပျောက်လျက် အထက်မြို့​ ​ကျေး​ရွာတို့​၌ ပွဲ​တော်ပြုလုပ် လှူဒါန်း​ပူ​ဇော်ကြသည်ကို ​တွေ့​မြင် ရ​ပေသည်။
အယုဒ္ဓယပြည်၊​ ယွန်း​ ၅ မြို့​နယ်တွင် တန်​ဆောင်မုန်း​ လပြည့်​အခါ ရှမ်း​ယွန်း​ဘုန်း​ကြီး​များ​တို့​သည် တရား​ဟော ပလ္လင်ထက်က ​ဝေဿန္တရာ၏ ဇာတ်ဝတ္ထုစာ​ပေကို ဖတ်၍ လူအများ​တို့​အား​ ​ဟောကြသည်များ​ကို ​တွေ့​မြင်ခဲ့​ဖူး​ပါသည် "
ဆရာကြီး​ကိုယ်တိုင် ထိုင်း​နိုင်ငံဘက်တွင် ရှင်မာလဲ တရား​နာခဲ့​ရဖူး​ကြောင်း​ ထို​ဖော်ပြချက်အရ သိရပါသည်။ ကိုယ်တိုင် ကြံု​တွေ့​ခဲ့​ရပုံများ​ကိုလည်း​ မှတ်တမ်း​တင်ထား​သည်မှာ စိတ်ဝင်စား​ဖွယ် ​ကောင်း​ပါသည်။
ဖျာပုံဘက်တွင် ရှင်မာလဲ ​ထောင်ပြည့်​ပွဲ​တော်ကို ကျင်း​ပဆဲဖြစ်​ကြောင်း​ မြန်မာ့​စွယ်စုံကျမ်း​က ဆိုပါသည်။ ဗိုလ်မှူး​ဘရှင် ကမူ ရှင်မာလဲပွဲသည် ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံ ​အောက်ပိုင်း​တွင် တိမ်​ကောသွား​ပြီ ဖြစ်​ကြောင်း​၊​ အထက်မြန်မာနိုင်ငံ အချို့​ဒေသများ​တွင် ပွဲ​တော်ကျင်း​ပကြ​သော်လည်း​ ရှင်မာလဲပွဲ၏ မူလအဓိပ္ပါယ်ကို မသိကြ​တော့​ကြောင်း​ မှတ်ချက်ချထား​ပါသည်။ ဘုရား​ပထိုး​များ​ တွင်လည်း​ ' ​ရွှေမာလဲဘုရား​ ' ဟူ၍ ရှိပါ​သေး​သည်။ ရှင်မာလဲကို အ​ကြောင်း​ပြု၍ မှည့်​ခေါ်ခြင်း​ ဖြစ်ပုံရပါသည်။ ​ကောက်စိုက်မ ​တေး​သံ တစ်ပုဒ်တွင် ​ကောက်စိုက်မက​လေး​က သူ့​ချစ်သူအား​ ​ရွှေမာလဲဘုရား​သို့​ အတူသွား​ပြီး​ ဖူး​စာဆုံမည် မဆုံမည်ကို သိရ​အောင် ​ကျောက် ချီရန် ​ခေါ်ပုံကို ဤသို့​ ဖွဲ့​ထား​ပါသည်။
ဘုရား​ဖူး​ချေစို့​ရဲ့​
မင်း​ပျို့​ကို ​သွေး​။
ဖူး​ချေစို့​ ​ရွှေမာလဲ
​တောင်ထဲမှာ​လေး​။
ဘုရား​စေတီမှာ
ခဲချီစို့​လေး​။
ပျိုချီမယ်​စေတီလှကို
မင်း​ကြွခဲ့​လေး​။

​ငွေတာရီမဂ္ဂဇင်း​။
အမှတ် ၂၈၈ ၊​ ဇွန် ၊​ ၁၉၈၄ ။